Met de complexiteit van onze structuren en de gemakken van onze welvaart is het niet eenvoudig om sluitende conclusies te kunnen trekken. Eén zou natuurlijk zijn dat er meer onderwijs en condooms uitgedeeld zouden moeten worden om paal en perk te stellen aan ons bevolkingsaantal. Het is eigenaardig dat een fenomeen als het broeikaseffect wel op de politieke agenda staat, maar overbevolking niet. Het hebben van een kind is blijkbaar een belangrijk basisrecht waar niet aan getornd mag worden.
Humaniteit en duurzaamheid worden nog altijd gepropageerd, maar kenmerken zich door hun propagandistische aard die in dienst staat van een industrie. De mens als consument wordt de keuze voorgehouden tussen fair-trade/biologisch of goedkoop. Aangezien de consument niet wezenlijk vermogend is, blijkt dit dus geen keuze te zijn. Kinderen moeten eten en hypotheken en vakanties moeten betaald worden. Ondertussen wacht de consument tot de politiek actie onderneemt, en de politiek wacht op zijn beurt op de industrie.
De mens blijkt niet in staat te zijn de processen te controleren die hij zelf in gang gezet heeft. Structuur is daarom een uitgehold begrip in de zin van ‘orde’. Taalkundig klopt de term nog steeds als we hem zouden koppelen aan ‘strooien’, de structuur is willekeurig. Beter is het daarom om beroepen als ‘planoloog’, ‘econoom’, ‘architect’ en ‘bedrijfskundige’ in de ban te doen. Wereldwijd is er geen enkel plan geweest dat van A tot Z sluitend tot stand gekomen is. Het gaat niet om risicomanagement, maar om bluf om dingen tot stand te brengen.
Vanuit het perspectief van een snel veranderende leefomgeving zou je kunnen voorstellen om je als mens te barricaderen, grenzen op te trekken. Een hek met prikkeldraad geeft veiligheid en kan een goede bron van inkomsten vormen. Mocht de wereld vervallen in massa-migratie door zeespiegelstijging, hongersnood, of economische recessie dan valt er tenminste te reguleren.
Nu kapitaal geen waarde meer heeft, het kan immers oneindig bijgedrukt worden, verliest ook de sociale zekerheid zijn waarde. Een mens heeft misschien wel recht op een pensioen of AOW, garanties voor de toekomst zijn er niet. Het is een piramidespel dat in een groei-economie werkt – stagneert of krimpt de economie, dan blijkt dat arbeidsvoorwaarden slechts een manier zijn om arbeiders tot werk in de industrie te motiveren.
De westerse samenleving is in rap tempo aan het fragmenteren, terwijl de gevestigde orde nog steeds gelooft in een wiskundig proces. Zolang de moderne elite van gedesillusioneerde hippies op het pluche blijft zitten, en ouderenpartijen regeren, komt hier geen verandering in. De generatie die volgt kan gelukkig uitzien op een dikke erfenis en zal deze hopelijk investeren in andere zaken dan aandelen van Coffee Company of Shell. Tot die tijd rest ons niets dan neer te knielen voor de balie van de McDonalds onder de glinsterde gevel van het World Trade Center, als een pelgrim voor de Sint Pieter, en hopen op verlossing. Verlossing van een ondoorzichtig systeem van specialisten. Misschien kunnen we op internet vinden hoe we onze belastingformulieren moeten invullen.